Gradec – Aby dotrzeć do średniowiecznej osady obronnej, należy cofnąć się od katedry na Dolac i stąd podążyć Skalinską, Tkalćićevą i Radićevą (w górę).
Kamienna Brama
Wejściem na Gradec była (i nadal jest) Kamienna Brama (Kamenita vrata), do której dochodzi krótka uliczka w bok od Radićevej. Budowla ma XIII-wieczny rodowód, a dzisiejszy kształt zyskała po przebudowie w 1760 r. Umieszczono w niej cudowny obraz Madonny, który ocalał z pożaru w 1731 r. Według przesądu, przechodzenie środkiem bramy może przynieść pecha – lepiej przemykać pod ścianami.
Markov trg
Do głównego placu Gradca wiedzie od Kamiennej Bramy ul. Kamenita. Blisko bramy działa najstarsza w kraju apteka (1355), a naprzeciwko stoi słup, do którego w średniowieczu przywiązywano cudzołożnice. Z prawej strony mija się secesyjny budynek parlamentu (Sahar) z 1910 r.; z jego balkonu w 1918 r. proklamowano niepodległość państwa chorwackiego. Po drugiej stronie placu stoi pałac Bana (Bański dvori), barokowa siedziba wicekróla, w której teraz urzęduje prezydent kraju. Jesienią 1991 r. pałac został zbombardowany przez siły federalne, usiłujące dokonać zamachu na ówczesnego prezydenta Franjo Tudjmana. W każdą sobotę i niedzielę (IV-IX) w południe odbywa się tu uroczysta zmiana straży.
Najbardziej charakterystyczną budowlą placu jest kościół św. Marka (crkva sv. Marka; latem 2004 r. w remoncie; msze św. pn.-sb. 18.00, nd. 7.30,11.00, 18.00), wzniesiony w gotyckim stylu na romańskich fundamentach. Najstarsze dokumenty wspominają go w 1334 r. Przede wszystkim zwraca uwagę dach ozdobiony w 1880 r. dachówkami w barwach Chorwacji oraz herbami państwa i Zagrzebia (z prawej). Cenny jest gotycki portal południowy, dobudowany w XIV w., oraz starsze o mniej więcej sto lat romańskie okno. Biała dzwonnica z barokowym hełmem zastąpiła pierwotną, zniszczoną podczas trzęsienia ziemi w 1502 r. Spośród wyposażenia wyróżniają się ekspresyjne rzeźby Meśtrovicia, m.in. ciekawy wizerunek Matki Boskiej jako chorwackiej wieśniaczki. Historia kościoła ściśle wiąże się z dziejami Chorwacji: odbywały się w nim zaprzysiężenia kolejnych banów, tutaj też w 1573 r. stracono Matije Gupca, przywódcę chłopskiego powstania.
Muzea Gradca
Blisko Markov trgu, za kościołem jest usytuowane Atelier Meśtrovicia (ul. Mletaćka 8, tel.01/ 4851123, fim@zg.tel.hr; wt.-pt. 10.00- 18.00, sb. i nd. 10.00-14.00), prezentujące część spuścizny po wielkim chorwackim rzeźbiarzu, który żył w latach 1883-1962. Urządzono je w kompleksie XVII- i XVIII-wiecznych budynków, gdzie Meśtrović mieszkał od 1922 do 1942 r. Wystawa obejmuje ok. 300 rzeźb w różnych materiałach (drewno, brąz, kamień). Ciekawy jest krucyfiks z twarzą Buddy ponad obliczem Chrystusa.
Idąc dalej ul. Mletaćką i skręcając w prawo, w Demetrovą, dochodzi się do Muzeum Miejskiego (Muzej grada Zagreba; ul. Opatićka 20, tel.01/ 4851364, muzej-grada-zagreba@mgz; wt.—pt. 10.00—18.00, sb. i nd. 10.00-13.00; 20/10 kn, bilet rodzinny 30 kn, dzieci do 7 lat bezpł.), które otwarto w 1907 r. w dawnym klasztorze Klarysek. Od tego czasu zgromadzono w nim ponad 74 tys. rekwizytów. Wystawa przedstawia chronologicznie, od neolitu po lata 90. XX stulecia, dzieje i rozwój miejscowej kultury.
Wracając do skrzyżowania z Mletaćką i idąc dalej Demetrovą, napotyka się Muzeum Przyrodnicze (Prirodoslovni muzej; ul. Demetrova 1, tel.01/4851700, hpm@hpm.hr; wt.-pt. 10.00-17.00, sb. i nd. 10.00-13.00), które prezentuje świat zwierzęcy i roślinny poszczególnych regionów Chorwacji. Dodatkową atrakcję stanowi kolekcja minerałów. Nieopodal znajduje się Muzeum Historyczne Chorwacji (Hrvatski povijesni muzej; ul. Matośa 9, tel.01/4851900, hismus@zg.tel.hr; pn.-pt. 10.00-17.00, sb. i nd. 10.00-13.00; 10/5 kn).
Przy równoległej do Matośevej ul. Ćirila i Metoda działa Muzeum Sztuki Naiwnej (Muzej naivne umjetnosti; ul. Ćirila i Metoda 3, tel.01/4851911, hmnu@zg.tel.hr; wt.-pt. 10.00-18.00, sb. i nd. 10.00-13.00). Na jego zbiory składa się ok. 1500 dzieł prymitywistów – obrazy, rzeźby, grafika. Dominują artyści chorwaccy, tacy jak Generalić, Smaljić czy Mraz.
Południowa i wschodnia część Gradca
Przy Jezuitskim trgu stoją zabudowania dawnego klasztoru Jezuitów, w którym działa obecnie galeria Klovićevi dvori (Jezuitski trg 4, tel.01/4851926, info@galerijaklovic.hr; wt.-nd. 11.00-19.00), organizująca wystawy czasowe poświęcone współczesnej sztuce chorwackiej. Na samym placu warta uwagi jest fontanna przedstawiająca rybaka z wężem, autorstwa Simeona Roksandicia (1908). Nieopodal stoi pojezuicki barokowy kościół św. Katarzyny (crkva sv. Katarine; Katarinin trg) z I połowy XVII w Freski na sklepieniu przedstawiają sceny z życia patronki kościoła.
Wielu turystów zaczyna zwiedzanie Gradca od masywnej białej wieży Lotrścak (Strossmayerovo śetaliśte; wt.-nd. 11.00-20.00; 10/5 kn), zbudowanej w połowie XIII w. jako element wzmacniający południową bramę miejską. Stoi ona przy górnej stacji kolejki Uspinjaća, która kursuje z ul. Tomićevej, łącząc dolną i górną część miasta (kolejka 6.30-21.00 co 10 min; 3 kn/os., cała kabina 27 kn), Roztaczająca się ze szczytu panorama pozwala się zapoznać z topografią Zagrzebia. Jak głosi legenda, podczas tureckiego oblężenia wystrzelona stąd kula wpadła do namiotu samego sułtana. Negatywnie wpłynęło to na morale agresorów, którzy zrezygnowali z dalszych prób zdobycia miasta. Dla upamiętnienia tak doniosłego wydarzenia codziennie w południe słychać tu huk armatniego wystrzału.