Zagrzeb – Dolne Miasto

Dolne Miasto (Donji grad) zajmuje teren między Ilicą a linią kolejową, tworząc współczesne centrum Zagrzebia. Jego wady to przede wszystkim ciężka zabudowa i męczący hałas, Na szczęście zwiedza się głównie ciąg parków z wielkimi secesyjnymi lub klasycystycznymi pałacami, siedzibami muzeów, galerii i teatrów. Parki otaczają ścisłe centrum z trzech stron, przybierając mniej więcej kształt podkowy.

Od Trgu Marśala Tita do dworca kolejowego

Zachodnia część parkowo-pałacowej alei zaczyna się przy Trgu Marśala Tita, do którego z Trgu bana Jelaćića można dojść ul. Gajevą, Teslina i Masarykovą lub dojechać tramwajami #12, 13, 14 i 17. Wznosi się tu chyba najbardziej imponujący gmach Zagrzebia – neobarokowo-klasycystyczny Teatr Narodowy (1895), zaprojektowany przez słynną parę wiedeńskich architektów – Fellnera i Helmera, przypominający nieco krakowski Teatr im. J. Słowackiego. Przed budynkiem usytuowano Fontannę życia, dzieło Meśtrovicia (1905), a po drugiej stronie ulicy inną rzeźbę tego artysty – Matkę.

Nieopodal teatru, za Savską cestą jest następny żółty pałac, a w nim – Muzeum Sztuki i Rzemiosła (Muzej za umjetnost i obrt; Trg Marśala Tita 10, tel.01/4826922, muo@muo. hr; wt.-pt. 10.00—17.00, sb. i nd. 10.00-13.00), w którym zgromadzono dzieła sztuki, również użytkowej, od gotyku po czasy współczesne. Budynek powstał w latach 1882-1892.

Dalej na południe zaczyna się Trg braće Mazuranićev, a między nim a Savską cestą, w handlowym budynku z 1903 r., ma siedzibę Muzeum Etnograficzne (Etnografski muzej; Mażuranićev trg 14, tel.01/4826220, emz@etnografski-muzej.hr; wt.-czw. 10.00-18.00, pt.-nd. 10.00-13.00). Zbiory obejmują przedmioty codziennego użytku, stroje, broń – wszystko z różnych regionów Chorwacji i świata. Najbardziej egzotyczna część ekspozycji to dorobek chorwackich podróżników, braci Seljan. Kolekcja składa się z 80 tys. przedmiotów, spośród których zwiedzającym udostępniono niespełna 3 tys. Jest to jedno z najciekawszych muzeów w Zagrzebiu.

Od Muzeum Etnograficznego wystarczy przejść przez Savską cestę i Rooseveltov trg, aby znaleźć się przy słynnym Muzeum Mimara (Muzej Mimara; Rooseveltov trg 5, tel.01/ 4828100, info@mimara.hr; wt., śr., pt. i sb. 10.00-17.00, czw. 10.00-19.00, nd. 10.00-14.00) w olbrzymim neorenesansowym gmachu dawnej szkoły z 1883 r. Wystawę, dorobek życia kolekcjonera A.T. Mimary (1898-1987), otwarto tuż po jego śmierci. Obejmuje ponad 3750 eksponatów, począwszy od czasów starożytnych (Egipt, Mezopotamia, Rzym, Chiny), a na współczesnych skończywszy. Cenna jest kolekcja obrazów, m.in. Rafaela, Rubensa, Velazqueza, Rembrandta, Maneta, Renoira i van Dycka.

Przedłużenie Trgu braće Mażuranićev stanowi Marulićev trg z budynkiem Biblioteki Narodowej. Za biblioteką rozpościera się ogród botaniczny (Botanićki vrt; Marulićev trg 9a, tel.01/4844002; IV-X wt.-nd. 9.00-19.00), założony w 1890 r. Rośnie w nim ok. 1800 gatunków egzotycznej roślinności i kilkakrotnie więcej gatunków lokalnej flory.

Kolejną ciekawostką w tej części miasta jest efektowne Muzeum Techniki (Tehnicki muzej; Savska cesta 18, dwa przystanki tramwajowe za Trgiem Marśala Tita, tel.01/4844050, tehnicki-muzej@tehnicki-muzej.hi-net.hr; wt.-pt. 9.00-17.00, sb. i nd. 9.00-13.00), utworzone w 1954 r. Są tu m.in. eksponaty związane z astronomią (modele satelitów, statków kosmicznych) i planetarium.

Od ogrodu botanicznego ul. Mihanovićeva doprowadza do zabytkowego dworca kolejowego.

Od dworca kolejowego do Trgu N. Śubića Zrinjskog

Tuż na północ od dworca kolejowego rozpościera się Trg kralja Tomislava z pomnikiem króla. Za nim stoi żółty secesyjny budynek pawilonu wystawowego (Um-jetnićki paviljon; Trg kralja Tomislava 22, tel.01/4841070, info@umjet-nicki-paviljon.hr; pn.-sb. 11.00-17.00, nd. 10.00-13.00), który został wzniesiony w 1897 r. z przeznaczeniem na organizację dużych wystaw (odbywają się w nim do dziś).

Dalej, za ul. Trenkovą otwiera się zadrzewiony Strossmayerov trg i Trg Nikole Śubića Zrinjskog. Przy tym drugim, na piętrze XIX-wiecznego domu działa Galeria Strossmayera (Strossmayerova galerija; Trg Nikole Śubića Zrinjskog 11, tel.01/4895117, sgallery@hazu.hr; wt. 10.00-13.00 i 17.00-19.00, śr.-nd. 10.00-13.00). Wśród cennych eksponatów na największą uwagę zasługuje słynna Baśćanska ploća — zapisana głagolicą płyta, najstarszy zabytek chorwackiego piśmiennictwa, odnaleziona na wyspie Krk. Trzon kolekcji stanowią zbiory XIX-wiecznego biskupa Strossmayera. Wśród obrazów miłym akcentem są dzieła Jana Matejki i Henryka Siemiradzkiego. Na placu przed budynkiem stoi rzeźba biskupa autorstwa Meśtrovicia.

Po drugiej stronie ul. Praskiej jest Galeria Sztuki Współczesnej (Moderna galerija; ul. Herbanga 1, tel.01/ 4922368, moderna-galerija@zg.hinet.hr; wt.—sb. 10.00-18.00, nd. 10.00- 13.00) z dziełami chorwackich malarzy, rzeźbiarzy, grafików itd., głównie z lat 1850-1950.

Jeszcze jeden ciekawy obiekt w okolicy to założone w 1846 r. Muzeum Archeologiczne (Arheolośki muzej; Trg N.Ś. Zrinjskog 19, tel.01/4873101, amz@amz.hr; wt.—pt. 10.00-17.00, sb. i nd. 10.00-13.00; 20/10 kn), prezentujące przedmioty z najdawniejszej historii, m.in. pozostałości rzymskich budowli, greckie wazy i egipskie mumie. Gratką dla numizmatyków będzie największy w Europie zbiór monet (ok. 260 tys. sztuk).

Wracając do ul. Herbanga, a potem idąc w lewo ul. Bośkovićevą i Drżislava, dociera się do Trgu Zrtava Faśizma z charakterystycznym owalnym budynkiem Chorwackiego Centrum Artystycznego (HDLU, Dom Hrvatskih likovnih umjetnika; Trg Zrtava Faśizma, 001/4611818, hdlu-zg@zg.tel.hr; wt.-pt. 11.00-19.00, sb. ind. 10.00-14.00), Otoczona betonowymi kolumnami konstrukcja nasuwa skojarzenia z reprezentacyjnymi budowlami w Stanach Zjednoczonych. Zaprojektował ją Meśtrović (mimo że był głównie rzeźbiarzem). W przeszłości pełniła m.in. funkcję meczetu, obecnie w jej salach odbywają się wystawy czasowe.

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *