Varazdin – Najbardziej barokowe spośród chorwackich miast (ok. 50 tys. mieszkańców) leży na północnych krańcach Chorwacji, ok. 80 km od Zagrzebia. Za czasów rzymskich istniała tu osada Garestine. W II połowie XVIII w. miasto było przez 20 lat stolicą Chorwacji (1756-1776). Dzisiejszy Varazdin, przede wszystkim węzeł komunikacyjny i ośrodek przemysłowy, może się poszczycić bardzo ładną starówką, którą odwiedza niewielu turystów.
Komunikacja
Autobusy.łączą miasto właściwie z całym krajem. Do Zagrzebia można dojechać mniej więcej co godzina, są też połączenia z miejscowościami nadmorskimi: Splitem, Zadarem (ok. 50 kn), Rijeką czy Pulą. Z lokalnych połączeń warte uwagi są kursy do Trakośćanu (kilkanaście dziennie) i Varażdmskich Toplic (do 10 dziennie). Dworzec autobusowy (tel.042/407888) jest blisko centrum, przy ul. Zrinskih i Frankopana. Działa na nim przechowalnia bagażu czynna 6.00-22.00 (5 kn/dzień).
Pociągi kursują m.in. do Zagrzebia (ponad 10 połączeń dziennie; 47 kn) i Rijeki (do 7 połączeń; 112-127 kn), można też dojechać do Koprivnicy (ok. 10 połączeń; 47 kn) i dalej – do Osijeka (ok. 10 połączeń; 81 kn) lub do Budapesztu przez Nagykanizsę. Dworzec kolejowy (ul. Kolodvorska 17, tel.060/333444) znajduje się ok. 500 m na wschód od centrum; dojście ul. Cesarca i Kolodvorską. Przechowalnia bagażu funkcjonuje całą dobę (10 kn/dzień).
Parkingi są na obrzeżach starówki: przy Trgu slobode, Kapucinskim trgu i Trgu bana Jelaćića (blisko zamku).
Orientacja i informacje
Starówka, wyłączona z ruchu kołowego, to dość chaotyczny układ ulic i placów, z których najważniejszy jest Trg kralja Tomislava (Korzo). Świetna Turisticka zajednica (ul. Padovćeva 3, tel.042/ 210987, tzg-varazdina@vz.htnet.hr; IV-X pn.-pt. 8.00-18.00, sb. 9.00- 13.00, XI—III 8.00—16.00) dostarcza wyczerpujących informacji o mieście i oferuje broszury o całym kraju.
Pieniądze można wymienić na obu dworcach i w centrum (poczta, banki, kantory). Główny urząd pocztowy (pn.—sb. 7.00—21.00) mieści się przy Trgu slobode 9.
Varażdin w Internecie: www.varaz-din.hr.
W centrum jest dużo lokali gastronomicznych o przystępnych cenach. Blisko Trgu Jelacića do wczesnych godzin popołudniowych działa targowisko.
Noclegi
Hotel Turist (al. Kralja Zvonimira 19, tel.042/395395, fax 214479, turist@vz.htnet.hr). 250 miejsc; restauracja. 27—40 €/os. w pokoju 2-os. (ze śniadaniem).
Hotel Garestin (ul. Zagrebaćka 34, tel./fax 042/214314, gastrocom@vz.htnet.hr). Blisko dworca autobusowego. Wygodne pokoje z łazienkami i TV, na miejscu
restauracja. 25-30 €/os. w pokoju 2-os. (ze śniadaniem).
Kwatery prywatne Biuro T-Tours (ul. Gundulića 2, tel.042/210989, fax 210990, t-tours@vz.tel.hr, www.t-to-urs.hr). 18-43 €/pokój 2-os.
Zwiedzanie
Spacer po mieście rozpoczyna się zazwyczaj na Trgu slobode (parking, najbliżej do dworców). Przy jego północnym krańcu stoi kościół św. Mikołaja (crkva sv. Nikole) z charakterystyczną czerwoną iglicą. Barokowa świątynia została wzniesiona w 1761 r. przez M. Mayerhofera i A. Pocha.
Idąc stąd ul. Draskovića, po chwili dochodzi się do podłużnego Franjeva£kie-go trgu, gdzie można obejrzeć ciekawą Kolekcję Entomologiczną – ok. 4500 rozmaitych owadów oraz herbarium (Entomolośka zbirka; Franjevaćki trg 6, tel.042/210474; wt.-pt. 10.00-15.00, sb. i nd. 10.00—13.00). Nieopodal stoi pomnik Grgura Ninskiego – kopia słynnego dzieła Ivana Meśtrovicia (oryginał w Splicie). Żeby zapewnić sobie pomyślność, warto dotknąć wielkiego palucha u nogi X-wiecznego biskupa. Obok jest franciszkański kościół św. Jana Chrzciciela (crkva sv. Ivana Krstitelja) oraz apteka ozdobiona XVIII-wiecznymi freskami. Z ciekawych budynków przy placu można wyróżnić Kućę Ritz (dom Ritz), na rogu, z renesansowymi arkadami, oraz usytuowaną naprzeciwko Kućę Mrazović, XVI-wieczny kupiecki dom odrestaurowany w XIX stuleciu, z piękną arkadową galerią od strony podwórza. Za nimi Franjevaćki trg przechodzi w poprzeczny główny Trg kralja Tomislava. Na jego krańcu stoi ratusz z wieżą zakończoną zieloną iglicą. Pełni swą funkcję od 1523 r.; w 1776 r. strawił go pożar, po którym został odbudowany w stylu wczesnoklasycystycznym. Po drugiej stronie rynku znajdują się wczesnobarokowe zabudowania dawnego klasztoru Jezuitów (później Paulinów). Obok, przy ul. Pavlinskiej można obejrzeć dawny klasztorny kościół, obecnie katedrę Wniebowstąpienia NMP (katedrala sv. Marije u nebo uzete) z 1646 r. Z przodu wyróżnia się kamienny portal z herbem Draśkoviciów i wielki stiukowy wizerunek Trójcy Świętej pod szczytem.
Opuszczając Trg kralja Tomislava ulicą L. Gaja (obok ratusza), dociera się do ul. Bakaćeva. Stąd w prawo można dojść do baszty Lisak (kula Lisak), jedynej pozostałości po murach obronnych, a w lewo – do Trgu M. Stanćića oraz Galerii Starych i Nowych Mistrzów (Galerija starih i novih majstora; Trg M. Stanćića 3, tel.42/214172; wt.-pt. 10.00-14.00, sb. i nd. 10.00-13.00) w rokokowym pałacu Sermage z 1759 r., stylizowanym na budynek szachulcowy. Wewnątrz zgromadzono kolekcję obrazów europejskich malarzy.
Po drugiej stronie placu, u wylotu ul. Padovćevej stoi Kuća (dom) Pod plavim konjem (obecnie siedziba biura informacji turystycznej), nazwana tak od zdobiącej ją rzeźby niebieskiego konia. Aby dojść do zamku – białej masywnej budowli w parku, na obrzeżach starówki – trzeba ruszyć dalej ulicą i skręcić w prawo. Zamek ufundowano w XIV w., ale dopiero w następnym stuleciu zyskał obronny charakter. Dobudowano wówczas m.in. okrągłe baszty, charakterystyczne dla średniowiecznych twierdz w tej części Chorwacji. W 1925 r. w środku urządzono Muzeum Miejskie (Gradski muzej; Strossmayerovo śetaliśte 7, tel.042/210399; wt.-pt. 10.00-15.00, sb. i nd. 10.00-13.00) z wystawą mebli, broni itd. Warto się przespacerować po ziemnych obwałowaniach wokół fortecy.
Aktywny wypoczynek
Około 5 km od centrum Varażdina, wzdłuż drogi do Koprzywnicy leży jezioro Brigadirsko, znane też pod nazwą Varazdinsko more. Na brzegu urządzono kompleks rekreacyjno-sportowy Aquacity (wyjazd z miasta drogą w stronę Koprzywnicy, z której należy zjechać w lewo przy drogowskazie; parking znajduje się koło restauracji Aquacity). Na terenie kompleksu jest kąpielisko i plaże, na których w upalne letnie dni wypoczywa nawet 6 tys. ludzi. Mogą korzystać z wypożyczalni kajaków i rowerów wodnych, placów zabaw i kortów tenisowych.
Imprezy cykliczne
Największym wydarzeniem varazdinskiego karnawału jest bal w tutejszym teatrze (II), na którym obowiązują XVIII-wieczne stroje i zwyczaje. Wiosną organizowany jest Międzynarodowy Festiwal Jazzowy (V). Latem w mieście odbywają się imprezy z cyklu Ljeto u Varaźdinu: koncerty jazzowe, rockowe lub muzyki klasycznej, pokazy filmów, a także festyny, jak choćby Lonćarijada – pokazy prac i technik garncarskich. Na początku lipca można trafić na Varazdin Blues festiwal, a pod koniec miesiąca – na koncerty śpiewaków Srebrna cesta. W lipcu organizowany jest też dwudniowy festyn historyczny. Co roku we wrześniu odbywa się festiwal Varazdinskie Barokowe Wieczory, zaliczany do najważniejszych wydarzeń kulturalnych kraju.